27 Mayıs 2020 gün ve 31117 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 311 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 7194 Sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikler açıklanmıştır.
Bu genel tebliğin 11 ila 15'inci maddeleri, binek otomobillerin giderleri ve amortismanlarının vergi matrahından indirilmesi ile ilgilidir.
Bu değişiklik, 7194 sayılı Kanunun 13 ve 14'üncü maddeleri ile 193 sayılı Kanunun 40 (birinci fıkrasının 1, 5 ve 7 no'lu bentleri ) ve 68'inci maddesi (birinci fıkrasının 4 ve 5 numaralı bentleri ) aşağıdaki gibi değiştirilmiş ve 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir
1-7194 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi ile 193 sayılı Kanunun 40'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1), (5) ve (7) numaralı bentlerine sırasıyla aşağıdaki parantez içi hükümler eklenmiştir.
"(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)"
"(Şu kadar ki faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70'i indirilebilir.)"
"(Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)"
2-7194 sayılı Kanunun 14'üncü maddesi ile 193 sayılı Kanunun 68'inci maddesinin birinci fıkrasının (4) ve (5) numaralı bentlerine sırasıyla aşağıdaki parantez içi hükümler eklenmiştir.
"(Şu kadar ki özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000 Türk lirasını, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 250.000 Türk lirasını aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. Bu hükmün uygulanmasında binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınır.)"
"(Şu kadar ki binek otomobillerine ilişkin giderlerin en fazla %70'i ve kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabında ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının en fazla 115.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.)"
Bu kapsamda binek otomobillere ilişkin değişikliklerin içerikleri aşağıda ki gibidir;
Binek Otomobillere İlişkin Kiralama Giderleri:
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2020 yılı için 5.500 Türk lirasına (KDV hariç) kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir.
Kira bedellerinin Kanun maddesinde ilgili yıl için belirlenen azami tutarı aşması halinde, aşan kısma ait katma değer vergisi de gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınmayacaktır.
Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV'den istisna olan işletmelerde indirim konusu yapılamayan KDV dahil 5.500 TL'lik tutar, safi kazancın tespitinde gider olarak, aşan kısım ise kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.
Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemelerde aylık kiralama gideri kısıtlaması söz konusu olmayacaktır.
Tebliğ'de yapılan ilave açıklama ile finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobiller için ödemelerin anapara ve faiz ödemesi olarak ayrıştırılarak, faiz gideri ilk yıl "Haklar" hesabında izlenen binek otomobilin maliyetine dâhil olunacak, sonraki yıllarda ise tercihen gider veya maliyet olarak dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Tercihin izleyen yıl maliyet yerine gider kaydedilmesi şeklinde kullanılması durumunda, bu giderlerin en fazla %70'i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.
Kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutar dikkate alınacaktır.
Kira gider kısıtlaması 01.01.2020 tarihinden önce başlayıp devam eden kiralama bedellerine de uygulanacaktır.
Binek Otomobillere İlişkin İktisap Giderleri:
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2020 yılı için en fazla 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Bu tutarı aşan kısım ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak mükellefin ilgili dönem kazancına dâhil edilecektir.
ÖRNEK:
Gayrimenkul kiralama faaliyetiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (ELM) Ltd. Şti. tarafından 26/3/2020 tarihinde aylık 7.500 TL bedel karşılığında bir adet binek otomobil kiralanmıştır. Kiralama konusu binek otomobile ait katma değer vergisinin o yıl için kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen tutara tekabül eden kısmı ((7.500 TL – 5.500 TL = 2.000) * 0,18 = 360 TL) Katma Değer Vergisi Kanunu uyarınca hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecektir. Aynı binek otomobilin kiralanmasına ilişkin 2020 yılı için belirlenmiş aylık azami tutar olan 5.500 TL mükellef tarafından kazancın tespitinde gider olarak dikkate alındığından, hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyen 360 TL, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.
Binek Otomobillere İlişkin Cari Yıl Giderleri:
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70'i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir.
Giderler genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta, otopark, köprü ve otoyol geçiş ve benzeri cari giderler olup, yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır.
Binek otomobilin iktisabına ilişkin ödenen kredi faiz giderleri de bu bölüm kapsamında gider kısıtlamasına tabidir.
01.01.2020 tarihinden önce iktisap edilen veya kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin Kanunun yürürlük tarihinden sonrasına tekabül eden giderlerin en fazla %70'i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir. (180 Gelecek Aylara Ait Giderler veya 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler hesaplarında izlenen sigorta giderleri gibi)
Binek Otomobillere İlişkin Amortisman Giderleri:
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 2020 yılı için 160.000 TL, söz konusu vergilerin tercihen maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 2020 yılı için 300.000 TL'yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gelir ve kurumlar vergisi açısından gider olarak dikkate alınabilecektir.
Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, ayrılan amortisman tutarı kanunen kabul edilmeyen gider olarak gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir.
ÖRNEK:
İnşaat işiyle iştigal eden kurumlar vergisi mükellefi (TDE) Ltd. Şti. 01.09.2020 tarihinde vergisiz fiyatı 240.000 TL olan bir adet binek otomobil satın almıştır. Söz konusu araç için mükellef tarafından ödenen özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tutarı toplamı 354.720 TL olup, mükellef tarafından binek otomobilin iktisabı için ödenen vergiler safi kazancın tespitinde tercihen doğrudan gider olarak dikkate alınmıştır. Adı geçen mükellef söz konusu binek otomobili 02.01.2024 tarihinde 100.000 TL bedel karşılığında satmıştır.
|
Örnek: |
|
|
Aracın İktisap Tarihi |
01.09.2020 |
|
Araç Bedeli (TL) |
240.000,00 |
|
ÖTV Tutarı ve KDV Tutarı (TL) |
354.720,00 |
|
ÖTV ve KDV'nin Doğrudan Gider Kaydedilmesi Yönünde Tercihte Bulunulmuştur. |
|
|
Normal Amortisman Yöntemi Tercih Edilmiştir. |
|
|
Faydalı Ömür 5 Yıl |
|
|
Binek Otomobil 02.01.2024 tarihinde satılmıştır. Satış Fiyatı (TL) |
100.000,00 |
|
|
Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (Vergiler Maliyet Bedeline Dahil Edilmemiştir.) (TL) |
Hesaplanan Amortisman Gideri (TL) (A) |
7194 sayılı Kanun Sonrası Üzerinden Amortisman Hesaplanacak Tutar (TL) |
Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Amortisman Tutarı (TL) (B) |
KKEG (TL) C=(A-B) |
|
2020 |
240.000,00 |
16.000,00 |
160.000,00 |
10.666,67 |
5.333,33 |
|
2021 |
240.000,00 |
48.000,00 |
160.000,00 |
32.000,00 |
16.000,00 |
|
2022 |
240.000,00 |
48.000,00 |
160.000,00 |
32.000,00 |
16.000,00 |
|
2023 |
240.000,00 |
48.000,00 |
160.000,00 |
32.000,00 |
16.000,00 |
|
Toplam |
|
160.000,00 |
|
106.666,67 |
53.333,33 |
Buna göre, işletme kayıtlarına vergisiz satış fiyatı üzerinden alınan binek otomobil için 2020 yılında en fazla 160.000 TL'ye isabet eden kısım için ayrılan amortisman, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. ( 160.000 /5= 32.000)
Diğer taraftan, 193 sayılı Kanunun 40'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi, 68'inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi ile bu Tebliğin 13 üncü maddesinde yapılan açıklamalar çerçevesinde, mükellef kurum tarafından iktisap edilen binek otomobil için ödenen ve tercihen gider olarak dikkate alınan özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tutarı toplamı olan 354.720 TL'nin 2020 yılı için azami 140.000 TL'si safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecek, söz konusu tutarı aşan (354.720 TL – 140.000 TL) 214.720 TL kanunen kabul edilmeyen gider olarak mükellef kurumun 2020 hesap dönemi kurum kazancına ilave edilecektir.
Binek aracın 02.01.2024 tarihinde 100.000,00 TL ye satılmasında durumunda satıştan arta kalan 20.000,00 TL kar (100.000,00-(240.000,00-160.000)) kurum kazancına dahil edilecek, daha önceki yıllarda hesaplanan ancak KKEG olarak kurum kazancına dahil edilen 53.333,33 TL gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin "Diğer İndirimler" sütununda ayrıca gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.
Amortisman gider kısıtlaması 07.12.2019 tarihinden itibaren iktisap edilen binek otomobillere uygulanacak olup, bu tarih ile 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilenler için müteakip vergilendirme dönemlerinde gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedel; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 135.000,00 Türk lirası, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde amortismana tâbi tutarı 250.000,00 Türk lirasıdır. Bu sebeple 2020 yılı ve müteakip yıllarda ise söz konusu binek otomobiller amortisman gider kısıtlamasına tabi olacak, amortismana esas bedelin tespitinde 2019 yılı için belirlenen tutar dikkate alınacaktır.